પ્રસન્ન દાંપત્યની કવિતા — સુરેશ દલાલ

સુરેશ અને સુશીલા દલાલ

પ્રેમ કરવો એટલે બે માણસોએ એકમેક સાથે વૃદ્ધ થવા સંમત થવું તે… “A true relationship is two imperfect people refusing to give up on each other.” સુરેશ દલાલના થોડાં પ્રસન્ન દાંપત્યના કાવ્યો અને સાથે માણો એમના જ અવાજમાં આવાં એક કાવ્યનું પઠન…

ફૂલપાંદડી જેવી કોમળ
મત્ત પવનની આંગળીઓથી
લાવ, નદીના પટ પર તારું નામ લખી લઉં!

અધીર થઈને કશુંક કહેવા
ઊડવા માટે આતુર એવા,
પંખીની બે પાંખ સમા તવ હોઠ જરા જ્યાં ફરકે…
ત્યાં તો જો—
આ વ્હેતા ચાલ્યા અક્ષરમાં શો
તરંગની લયલીલાનો કલશોર મદીલો ધબકે…

વક્ષ ઉપરથી
સરી પડેલા છેડાને તું સરખો કરતાં
ઢળી પાંપણે ઊંચે જોતી
ત્યારે તારી માછલીઓની
મસ્તી શી બેફામ…
લાવ, નદીના તટ પર ઠામેઠામ લખી લઉં.

*

તવ મેંદીરંગ્યા હાથ,
લાવને, મારું પણ ત્યાં નામ લખી દઉં!

[એકાન્ત]

ડોસાએ ડોસીને જીદ કરી કહ્યું:
હવે હાથમાં તું મેંદી મુકાવ,
કોકના લગનમાં જઈએ તો લાગે
કે આપણો પણ કેવો લગાવ.

આપણને જોઈ પછી કોઈને પણ થાય
કે પરણી જઈએ તો કેવું સારું,
મંગળફેરા ફરતા જીવોને લાગે કે
જીવન હોય આવું સહિયારું;
ઘેરદાર ઘાઘરો ને ઘરચોળું પહેરીને
ઠાઠ અને ઠસ્સો જમાવ.

તારી મેંદીમાં મારું ઊપસશે નામ
અને નામમાં દેખાશે તારો ચહેરો,
હાથમાં હાથ હવે ઝાલીને મ્હાલીએ
ને ફરી લઈએ જીવતરનો ફેરો;
સોનલ કમળ અને રુપેરી ભમરો છે
ને બિલોરી આપણું તળાવ!

***

સૉનેટ જેવો ડોસો, જાણે ગઝલ ડોસી
બન્ને વચ્ચે ખાટ્ટીમીઠ્ઠી ચાલે હોંશાતોસી

મત્લાથી મક્તા સુધીની ડોસીની છે આણ
વળાંકિયો છે ડોસો ને ડોસી જાજરમાન.

શિસ્તબદ્ધ સોનેટ જેવો છે બન્નેનો સંસાર
ડોસો ખાયે થૂલી ને ડોસીને કંસાર.

ડોસી કેવી શેર શેરમાં કરતી લીલાલ્હેર
રદીફ અને કાફિયાની એ તો કેવી છે માહેર!

ડોસાને લલાટે આવ્યાં છંદનાં ટીલાં-ટપકાં
મુશાયરામાં સોનેટ આપે કદી ન વિદ્યુત-ઝટકા.

સોનેટ જેવો ડોસો આજે નિરાંત લે છે ખૂણે
ડોસી જતી મુશાયરામાં : કદીક સુરત, પૂણે

ચૌદ પંક્તિનું સોનેટ ને સાત શેરનો બંધ
ડોસા ને ડોસીનો સંસાર એવો છે અકબંધ.

[મધરાતે સૂર્ય]

— કમાલ કરે છે
એક ડોશી ડોસાને હજી વ્હાલ કરે છે.

ડોસો જાગે ત્યારે ચશ્માં આપે
અને બ્રશ ઉપર પેસ્ટને લગાડે
લોકોનું કહેવું છે ડોશી તો આમ કરી
ડોસાને શાને બગાડે?
મસ્સાલા ચા અને ગરમાગરમ નાસ્તો
ડોશી ડોસાનો કેવો ખ્યાલ કરે છે.

નિયમ પ્રમાણે દવા આપે છે રોજ
અને રાખે છે ઝીણું ઝીણું ધ્યાન
બન્નેનો સંબંધ તો એવો રહ્યો છે
જાણે તલવાર અને મ્યાન
દરમ્યાનમાં બન્ને જણ મૂંગાં મૂંગાં
એકમેકને એવાં તો ન્યાલ કરે છે

કાનમાં આપે છે એવાં ઇન્જેક્શન
કે સિગરેટ શરાબ હવે છોડો
ડોસો તો પોતાના તાનમાં જીવે
ક્યારેક વહેલો આવે કે ક્યારેક મોડો
બન્નેની વચ્ચે વહે આછું સંગીત
પણ બહારથી તો ધાંધલ ધમાલ કરે છે.

ડોસો વાંચે અને ડોશીને મોતિયો
બન્ને જણ વચ્ચે આવો છે પ્રેમ
લડે છે, ઝઘડે છે, હસે છે, રડે છે,
દોસ્ત જેવી દીકરીની હાજરીમાં બન્ને જણ
ઘરની દીવાલને ગુલાલ કરે છે.

[એવું એક ઘર હોય]

—કમાલ કરે છે
એક ડોસો ડોસીને હજી વ્હાલ કરે છે

પગમાં આવે જો ક્યાંક એકાદ પગથિયું
તો ડોસો ડોસીનો પકડી લે હાથ
ડોસો તો બેસે છે છાપાંને છાપરે
ને ડોસીને હોય છે રસોડાનો સાથ
આઠ-દસ દિવસ પણ જો છૂટાં પડે
તો બંને જણ ફોન પર ફરાળ કરે છે.

ડોસી કહે : ગાડી આજે મળશે કે નહીં? :
ડોસો ટૅક્સીમાં જાય પણ ગાડી આપે
કારણ કંઈ હોય કે કારણ નહીં હોય
પણ ડોસો મોંઘીદાટ સાડી આપે
આપવાનો ડોસાને એટલો આનંદ
કે પૈસાનો આમ એ ઉછાળ કરે છે

ડોસીને સાડીમાં મેચિંગ ગમે
ને ડોસાને કોન્ટ્રાસ્ટની માયા
એક જ આ ઘરમાં બંનેના રમ્યા કરે
તીખા તડકા ને મીઠી છાયા
ઝીણું ઝીણું ઝરણું વ્હેતું રે જાય
પણ દરિયામાં એવો જુવાળ કરે છે

ડોસાને કોઈ પૂછે કેટલા વાગ્યા
તો એ ડોસીની ઘડિયાળને કન્સલ્ટ કરે છે
ડોસો ને ડોસી બે ભેગા મળીને
કાળ જેવા કાળનું ઇન્સલ્ટ કરે છે
રિટાયર્ડ ડોસાને ફુરસદ ને ફુરસદ છે :
દિવસમાં લાખ વાર સવાલ કરે છે.

ડોસી તો સાંજે મંદિરમાં જાય
અને ડોસો તો જાય છે બારમાં
બંનેના રસ્તા લાગે છે જુદા
પણ અંતે તો એક છે સવારમાં
ડોસો ને ડોસી જાગીને જુએ તો
કાળ જેવા કાળને કંગાળ કરે છે.

ડોસા ને ડોસીનાં ચશ્માં બદલાય કદી
દૃશ્યો બદલાય વળી જુદા
ડોસી તો ધ્યાન-ધરમ, પૂજા-પાઠ કર્યા કરે
ડોસાને ખુદ એ જ ખુદા
મુદ્દાની વાત તો એટલી કે બુઢ્ઢાઓ
આયખાનો રેશમી રૂમાલ કરે છે

[જળનાં પગથિયાં]

જો તમને આ પોસ્ટ ગમી હોય તો `આજનો ઈ-શબ્દ’ અંતર્ગત આવી બીજી અનેક પોસ્ટ જરૂર માણો અને અન્ય મિત્રોને પણ વંચાવો.
લીન્ક છે: www.e-shabda.com/blog

[Prassan Dampatyani Kavita: Poems by Suresh Dalal (Kamal Kare Chhe, Phul Pandadi Jevi, Naam Lakhi, Doso-Dosi), e-shabda blog posted on 3nd October 2014]

9 comments